Aanhoudende stress op het werk is nefast en leidt onder meer tot burn-out, een afnemende mentale betrokkenheid en verminderde productiviteit. Uit een recent internationaal onderzoek van Robert Half bij 1500 leidinggevenden blijkt dat 37% van de werkgevers beseft dat hun medewerkers door de coronacrisis gebukt gaan onder een hoge werklast en op de rand van een burn-out staan. Als reactie hierop biedt 42% van de bevraagde bedrijven de medewerkers nu ondersteuning voor het mentale welzijn en heeft 32% algemene wellnessprogramma’s ingevoerd.
De angst en onzekerheid die gepaard gaan met de coronacrisis, hebben een duidelijke impact op het mentale welzijn van heel wat managers en werknemers. Zo krijgen telewerkers te maken met nieuwe stressfactoren als een grotere werkdruk door de kleinere personeelsbezetting, een gebrek aan persoonlijke interactie met collega’s en de combinatie van werk en zorg voor kinderen of ouderen.
Daarnaast ging Robert Half recent ook bij de werknemers na hoe zij de eerste weken van de pandemie ervaren hebben: 37% gaf aan langer te werken dan voorheen. Ook veelzeggend is dat slechts 10% vond dat de coronacrisis de collega’s dichter bij elkaar gebracht heeft. Het aantal respondenten dat aangaf dat de situatie hen dichter bij hun leidinggevende gebracht had, lag zelfs nog lager (8%).
Er is duidelijk veel werk aan de winkel om het welzijn en de geestelijke gezondheid op de werkvloer op peil te houden. Aangezien u als manager een cruciale rol speelt om uw bedrijf zo goed mogelijk door deze crisis te loodsen, geven we u alvast enkele handige tips. We baseren ons daarbij onder meer op inzichten van Nic Marks, vooraanstaand Londens statisticus, welzijnsdeskundige en oprichter van Friday Pulse.
Benader welzijn en mentale gezondheid met de nodige omzichtigheid
Mentale gezondheid op het werk zit al veel te lang in de taboesfeer. Enerzijds omdat geestelijke gezondheid vaak geassocieerd wordt met geestesziekten. En om het in de woorden van Marks te zeggen: “Niemand wil gezien worden als een probleem dat ‘opgelost’ moet worden.”
Anderzijds hebben werkgevers mentale gezondheid nooit echt als hun verantwoordelijkheid of zorg gezien. Ze begrepen niet waarom het van belang was voor hen.
De economische situatie en het telewerk door de coronacrisis hebben de kaarten echter anders gelegd. Door mentale gezondheid op de werkvloer bespreekbaar te maken en te luisteren naar de nieuwe frustraties en moeilijkheden die uw medewerkers ervaren, kunt u als manager helpen voorkomen dat ze afglijden naar een burn-out. Als u zich empathisch gedraagt, zijn uw medewerkers sneller geneigd om openlijk te praten over de eventuele problemen die ze ervaren.
En hoe beter u op de hoogte bent, hoe groter de kans dat u oplossingen kunt aandragen. Steeds meer managers hebben recent ook de stap gezet om over hun eigen ervaringen te praten, zelfs al lijken ze zich op die manier kwetsbaar op te stellen. Dat loont absoluut de moeite, want wanneer medewerkers zich ondersteund en begrepen voelen, zullen ze zelf ook sneller openhartig zijn.
Als werkgever moet u wel weten dat het vaak uw beste krachten zijn die het meest vatbaar zijn voor burn-out. “Burn-out treft meestal personen die bijzonder betrokken zijn bij hun werk”, zegt Marks. “Ze zijn altijd bereid een tandje hoger te schakelen, maar door dat steeds te blijven doen, gaan ze uiteindelijk over hun grenzen. Wie weinig betrokken is bij zijn werk, zal zich niet extra inspannen, waardoor de veer ook nooit zal breken.”
Communiceer 2 tot 3 keer meer
De eerder genoemde enquêteresultaten tonen aan dat heel wat bedrijven als gevolg van de coronacrisis nu prioriteit geven aan programma’s om de geestelijke gezondheid en het welzijn van werknemers te verbeteren.
Toch zijn die programma’s alleen volgens Marks niet voldoende. “Veel welzijnsprogramma’s voor werknemers focussen op zelfzorg, zoals mindfulnesscursussen of telefonische bijstand. Dat is absoluut nuttig en zeker een goed idee, maar wie onder hoge druk staat, heeft vaak geen tijd om aan zelfzorg te doen.”
Daarom is de manager cruciaal. Geregeld polsen hoe het gaat met uw team is immers de beste manier om stress en burn-out te voorkomen. Doeltreffend communiceren was altijd al belangrijk, maar nu de medewerkers niet langer op één centrale plek werken, is het gewoon onmisbaar. Een goede vuistregel daarbij is twee tot drie keer vaker een-op-eengesprekken of teamvergaderingen houden dan wanneer iedereen op kantoor zou zijn.
“Bij Friday Pulse raden we organisaties aan om minstens wekelijks systematisch te polsen bij alle medewerkers hoe ze zich voelen”, gaat Marks verder. “Door dat in het hele bedrijf te doen komen eventuele problemen sneller aan de oppervlakte en kunnen managers gerichte ondersteuning bieden waar dat het meest nodig is.”
Probeer dus goed naar uw teamleden te luisteren om na te gaan hoe ze zich écht voelen en hoe ze omgaan met nieuwe stressfactoren zoals het gebrek aan sociaal contact, minder ontspanningsmogelijkheden, thuisonderwijs enz. Medewerkers kunnen ook stress hebben omdat ze zien dat vrienden of familieleden ontslagen worden, waardoor ze ook voor hun eigen baan gaan vrezen.
Uiteraard moet u voor deze gesprekken mogelijk uw toevlucht nemen tot digitale communicatietools. Geef daarbij de voorkeur aan videogesprekken. Het is verrassend therapeutisch voor het team om elkaar te zien praten, strategieën bepalen, glimlachen en lachen in tijden van isolement.
Plan dus korte teamgesprekken van maximaal een kwartiertje buiten de geplande zakelijke meetings om na te gaan hoe het met iedereen gaat. Uw team zal daar zeker naar uitkijken. Houd de groepjes echter klein. “Vanaf meer dan vier of vijf deelnemers zullen introverte mensen het moeilijker hebben om vrijuit te praten”, licht Marks toe. Bovendien voorkomt u zo dat er parallelle conversaties ontstaan die verwarrend en afleidend zijn.
Tracht de workload te verlichten
“Onze gegevens laten zien dat de balans tussen werk en privé bij onze klanten aanzienlijk verslechterd is”, zegt Marks. “Vóór de coronacrisis bedroeg de gemiddelde score nog 72 op 100, maar die is nu gedaald naar 67. En dat resultaat is niet meer veranderd sinds maart. Dat betekent dus dat het geen tijdelijk fenomeen was, maar een chronisch probleem dat inherent is aan onze nieuwe manier van werken.”
Een onevenwicht tussen werk en privéleven wijst vaak op toegenomen stress en zelfs burn-out. Tijdens een onderzoek van Robert Half U.S. in september 2020 vroegen we werknemers die aangaven dat ze een burn-out hadden, naar de redenen hiervan. Zo kunnen we een licht werpen op welke factoren hierbij een rol spelen. Het antwoord ‘een hogere workload’ spant absoluut de kroon (30%), gevolgd door ‘moeilijk om werk en privéleven gescheiden te houden bij telewerk’ (19%) en ‘minder middelen en kleinere budgetten’ (14%). Bij de werkgeversenquête kwam die score nog duidelijker naar voren: Bij de seniormanagers gaf 47% aan bezorgd te zijn over de grote workload en het risico op burn-out bij hun personeel.
Dat personeelsleden te veel werk hebben, is in elk geval gedeeltelijk te wijten aan het feit dat bedrijven moesten afslanken door de economische gevolgen van de coronacrisis. Ook al kunt u op dit moment geen extra vaste medewerkers aanwerven, toch is het perfect mogelijk om uw medewerkers wat extra ademruimte te geven door tijdelijke werkkrachten in te schakelen.
Daarnaast kunt u uw team ook meer flexibiliteit bieden door hen in tijdsblokken te laten werken. Daarbij kunnen ze hun werkdag in kleinere blokken verdelen en tussenin een pauze nemen. De meeste van die blokken zullen binnen de normale kantooruren liggen, maar sommige kunnen ook daarbuiten vallen, afhankelijk van de persoonlijke voorkeur van de medewerker.
Een andere remedie om stress en burn-out te voorkomen is het personeel aanmoedigen om vrijaf te nemen en het rustig aan te doen, ook al zijn de reismogelijkheden beperkt.
Wat u als manager kunt doen bovenop de welzijnsprogramma’s
- Wees u ervan bewust dat uw betrokkenheid cruciaal is.
- Houd wekelijks korte videogesprekken met uw team om te polsen hoe uw medewerkers zich voelen bij de nieuwe werkmethodes en andere uitdagingen.
- Brainstorm naar manieren om stress en burn-out tegen te gaan.
- Wees empathisch: hoe is het moreel van uw team en hoe gaat iedereen om met de nieuwe stressfactoren?
- Houd regelmatig een-op-eengesprekken met uw teamleden
- Schakel waar nodig tijdelijk personeel in om de werklast te verlichten.
- Geef uw medewerkers de kans om in tijdsblokken te werken.
- Moedig uw teamleden aan om vrijaf te nemen.
Een werkomgeving die het mentale welzijn bevordert, is niet alleen positief voor de medewerkers, maar ook voor het bedrijf. Ondernemingen die daarin investeren, verdienen dat volgens Marks in vijfvoud terug. “Dat vergt echter tijd en inspanningen en niet alleen geld.”
