Een sollicitatiegesprek is misschien wel het belangrijkste hulpmiddel om te beoordelen of een kandidaat wel of niet geschikt is voor je bedrijf. Goede gesprekstechnieken, je houding en non-verbale communicatie zijn belangrijk, maar vooral ook de vragen die je stelt om informatie in te winnen. Want zo achterhaal en bepaal je toch of de kandidaat geschikt is voor de baan of niet. Maar welke vragen moet je stellen? En welke niet? Wij zetten ze hier voor je op een rij.
Vragen die je móét stellen
Met deze vragen kom je erachter wat voor persoon de kandidaat tegenover je is.
- Omschrijf jezelf in drie woorden.
- Hoe zouden familie en vrienden jou omschrijven?
- Noem een positieve en negatieve eigenschap van jezelf.
- Waar krijg je energie van / wat zijn je hobby’s?
- Wat waren hoogtepunten in jouw leven?
Met deze vragen kom je te weten wat iemand kan en hoe iemand (samen)werkt.
- Beschrijf de kwaliteiten van iemand met wie je hebt samengewerkt en wie je bewondert.
- Aan wat voor soort mensen erger je je het meest?
- Welke verbeterpunten zie je nu in je vorige baan?
- Wat was het hoogtepunt uit je carrière tot nu toe en wat was daarin jouw aandeel?
- Beschrijf een ‘noodsituatie’ uit je vorige baan waarbij je je tijd opnieuw moest indelen.
- Met wat voor soort mensen werk jij het liefst samen?
- Ben jij georganiseerd of slordig?
- Werk je het liefst met deadlines of niet?
- Ben jij iemand die liever alles alleen doet of met een team samen?
Met deze vragen ontdek je waarom iemand solliciteert bij jouw bedrijf en waarom hij of zij eventueel weg wil bij zijn of haar huidige werk.
- Waarom verander je van baan?
- Wat vond je leuk (en minder leuk) aan je vorige baan?
- Wat vond je onze leukste case van het afgelopen jaar?
- Wat zou jij nu al willen veranderen aan ons bedrijf – afgaande op wat je van tevoren van ons weet of hebt gezien?
- Waar zie je jezelf over een X aantal jaar?
- Wat verwacht je hier te kunnen leren?
- Wat kun jij ons leren?
Zorg er vooral ook voor dat je doorvraagt. Meestal kom je dan nog net iets meer te weten dan in het eerste antwoord. Vraag bijvoorbeeld naar voorbeelden of scenario’s waaruit het antwoord van de kandidaat blijkt. En durf ook stiltes te laten vallen. Op dat moment kan de kandidaat nadenken en het geeft hem of haar ruimte om nog net iets meer te vertellen. Bovendien weet je meteen of iemand er ongemakkelijk van wordt. En het is direct ook een test om te kijken of de betreffende persoon helemaal zichzelf of eerlijk is: verandert de kandidaat steeds van antwoord na een stilte, dan weet je ook dat hij of zij dat waarschijnlijk doet om sociaal-wenselijk te antwoorden.
Vragen die je zeker niet moet stellen
Technieken voor sollicitatiegesprekken zijn in de afgelopen tijd veranderd, met name door sociale ontwikkelingen – op het werk en daarbuiten. Wees daarom altijd voorzichtig met de vragen die je aan een kandidaat stelt. Elke verwijzing naar geslacht, religieuze overtuiging, leeftijd of seksuele voorkeur moet je wettelijk gezien vermijden op elk sollicitatiegesprek. Onderstaande vragen zijn in ieder geval niet aanvaardbaar.
- Ben je getrouwd?
- Ben je van plan om (meer) kinderen te krijgen?
- Hoe oud ben je?
- Wat is je geloofsovertuiging?
- Wat is je politieke voorkeur?
Let wel: sollicitatiegesprekken komen altijd van twee kanten. Wees je dan ook niet alleen bewust van wat je wél en niet kunt vragen, maar let ook op de manier waarop je het vraagt en hoe je op vragen van de kandidaat over de functie en het bedrijf reageert. Dat kan namelijk een impact hebben op de manier waarop het gesprek overkomt. De beste sollicitatiegesprekken zijn open en eerlijke uitwisselingen waarbij beide partijen aan het einde van het gesprek alles weten dat ze moeten weten.
