Het is algemeen bekend dat de stemming onder medewerkers en de sfeer op het werk bepalend zijn voor de motivatie van je personeel. Niemand komt ’s ochtends graag op een werkvloer waar collega’s elkaar amper goedemorgen wensen, waar elke dag steen en been wordt geklaagd en waar verjaardagen of kleine successen ongemerkt voorbijgaan. Maar heeft de motivatie van werknemers ook een rechtstreekse impact op de prestaties van je onderneming? En zo ja, hoe kan je er als werkgever voor zorgen dat je personeel zich goed voelt op het werk en gemotiveerd zijn steentje bijdraagt?
Hoe gemotiveerd is de Nederlandse werknemer?
Uit een onderzoek van Effectory blijkt dat maar liefst vier op de tien Nederlandse werknemers weinig werkgeluk ervaren. En dat is slecht nieuws, want ongemotiveerde medewerkers presteren niet alleen slechter, maar zijn ook vaker afwezig, leveren slechtere service en gaan sneller op zoek naar een andere baan. Het omgekeerde geldt natuurlijk net zo goed: gemotiveerde werknemers:
- zijn bereid om dat stapje extra te zetten;
- nemen initiatief en denken mee over mogelijke verbeterprocessen;
- zijn productief, energiek en enthousiast, wat afstraalt op hun collega’s;
- hebben een laag ziekteverzuim en blijven langer bij dezelfde werkgever.
Hoewel één ontevreden werknemer misschien niet meteen zorgwekkend lijkt, kan het effect groter worden en op termijn enorme schade aanrichten – niet alleen bij de rest van je medewerkers, maar ook onder je klanten. Zo kan één vernietigende review van een ontevreden klant al voldoende zijn om permanente reputatieschade te veroorzaken. Bovendien zijn er zelfs aan het vertrek van één medewerker heel wat kosten verbonden.
Autonome motivatie is van levensbelang
Hoewel we motivatie vaak als een monolithisch blok beschouwen, is de term eigenlijk onder te verdelen in verschillende subsoorten. Zo stelt de zelfdeterminatietheorie (ZDT) – een van de meest recente motivatietheorieën – dat méér motivatie niet noodzakelijk betere resultaten geeft. Wetenschappers maken onderscheid tussen ‘gecontroleerde motivatie’, waarbij de werknemer interne of externe druk voelt om te presteren, en ‘autonome motivatie’, waarbij medewerkers hun werk spontaan en graag doen, omdat ze dit zinvol vinden of er passie voor hebben. Als werkgever ben je erbij gebaat om autonome motivatie te stimuleren, omdat alleen dit type motivatie voor meer productiviteit en betere resultaten zorgt.
Waarom materiële beloningen hun effect missen
Als werkgever ben je misschien geneigd om materiële beloningen te gebruiken om je personeel tevreden te houden, zoals een bonus of een auto van de zaak. Toch is dit niet de beste manier om werknemers te motiveren. Want zodra deze externe stimulansen wegvallen of afnemen, verdwijnt voor hen meteen ook de belangrijkste reden om goed te presteren of een extra inspanning te leveren, zeker voor werkkrachten die zich in de loop van de jaren echt hebben vastgepind op die bonussen. Daarnaast worden bonussen in de praktijk vaak gebruikt om werknemers te sturen en onder druk te zetten – tenminste, zo wordt dit vaak ervaren. Die drukt brengt niet alleen extra stress met zich mee, maar zorgt er bovendien voor dat medewerkers minder creatief zijn en minder initiatief nemen. Ze voelen zich immers verplicht om een vooraf bepaald traject af te leggen om hun bonus ‘te verdienen’.
Op lange termijn is het veel beter om je personeel aan te moedigen om vrijwillig wat extra’s te doen, gewoon omdat ze hun baan interessant vinden en het belang ervan inzien. Een zinvolle invulling wordt met andere woorden belangrijker dan een vaste route die je personeel moet afleggen om ‘de voorgehouden wortel’ te bemachtigen.
Je personeel gemotiveerd houden
Als je personeel gemotiveerd en tevreden is, verandert niet alleen hun houding ten aanzien van hun werk, maar ook van hun collega’s, leidinggevenden en de organisatie in het algemeen. Gelukkig zijn er tal van manieren om die verandering teweeg te brengen.
1. Een open dialoog creëren
In de meeste bedrijven verloopt de communicatie ‘top-down’, waarbij werknemers moeten luisteren naar wat werkgevers te vertellen hebben. Door deze rol om te draaien, houd je de vinger aan de pols en krijgen problemen geen kans om te escaleren. Bovendien laat je jouw personeel zo merken dat hun mening ertoe doet, wat de betrokkenheid en inzet alleen maar ten goede komt. Als werknemers zinvolle keuzemogelijkheden krijgen, hebben ze tot slot minder het gevoel dat hen werk wordt opgelegd en krijgen ze meer autonomie. Lees hier tips om communicatie met en tussen collega’s te verbeteren.
2. Opleiding en ondersteuning aanbieden
De meeste ongemotiveerde werkkrachten vinden dat ze hun talenten en mogelijkheden niet ten volle benutten. Of ze hebben het gevoel dat hun baan ze boven de pet gaat en dat ze hier niet voldoende hulp bij krijgen. Wat hun specifieke situatie ook is, je medewerkers hebben behoefte aan opleiding en training om hun vaardigheden aan te scherpen en nieuwe skills te ontwikkelen. Door werknemers hun eigen carrièrepad te laten uitstippelen, krijgen ze meer zelfvertrouwen en een sterkere band met ‘hun’ bedrijf.
3. Een gezonde(re) levensstijl promoten
Hoewel het strikt genomen buiten jouw invloedssfeer ligt, zijn mentaal en fysiek gezonde werknemers ook gelukkigere werknemers. Daarnaast zijn ze minder vaak ziek en zijn ze productiever. Daarom is het van cruciaal belang om je personeel bijvoorbeeld aan te moedigen om elk uur vijf minuten te gaan staan of een rondje te lopen – een kleine inspanning die een enorme boost is voor het humeur en het energiepeil. Want misschien ben je als leidinggevende gevleid door medewerkers die lange dagen maken, maar uiteindelijk stimuleert een wedstrijdje ‘wie boekt de meeste uren’ niet de productiviteit, maar wel het aantal burn-outs.
Dit is waarom – en hoe – je werknemers stimuleert gezond te blijven.
4. Goed werk belonen
Als je medewerkers zich inzetten voor het bedrijf, moeten ze weten dat hun inspanningen gewaardeerd worden. Dat hoeft helemaal niet veel moeite te kosten: je bereikt bijvoorbeeld al veel door hen te complimenteren tijdens een personeelsvergadering of – als je het hele team in het zonnetje wil zetten – hen te trakteren op een lunch.
Wat het personeel precies motiveert, verschilt van organisatie tot organisatie, maar de basisregels zijn overal hetzelfde. Als je naar de behoeften van je medewerkers luistert en er de juiste actiepunten aan koppelt, volgen motivatie, betrokkenheid en productiviteit vanzelf.
